6. ORTAÖĞRETİM BAŞARI PUANI
6.1. ORTAÖĞRETİM BAŞARI PUANI NASIL HESAPLANACAKTIR?
1999-ÖSS'ye başvuran adaylardan her biri için ortaöğretimdeki başarı durumları göz önünde tutulmak suretiyle bir ortaöğretim başarı puanı hesaplanacaktır.
Adayların ortaöğretim başarı puanları, (a) 1998-1999 ders yılında mezun olanların diploma/mezuniyet notlarından, (b) mezun olamayanların okullarınca diploma/mezuniyet notuna benzer şekilde hesaplanacak başarı ortalamalarından, (c) daha önceki yıllarda mezun olanların ise diploma/mezuniyet notlarından hesaplanacaktır. Mezun olabilecek durumda bulunan adayların diploma/mezuniyet notları veya başarı ortalamalarının ortaöğretim başarı puanına dönüştürülmesinde, her okul kendi içinde olmak üzere, yukarıda (a) ve (b)'de verilen adaylar ile aynı durumda olduğu halde 1999-ÖSS'ye başvurmayanların diploma/mezuniyet notları ve başarı ortalamaları dağılımının ortalama ve standart sapması kullanılacaktır. 1992-1993 ders yılından önce mezun olan adayların diploma/mezuniyet notlarının ortaöğretim başarı puanına dönüştürülmesinde ise ÖSYM kayıtlarında bulunan, adayın mezun olduğu yılda okulunun "son sınıftan bir önceki yıla ait yıl sonu başarı ortalamaları" dağılımının ortalama ve standart sapması kullanılacaktır. 1992-1993 ders yılından itibaren mezun olan adayların diploma/mezuniyet notlarının ortaöğretim başarı puanına dönüştürülmesinde ise ÖSYM kayıtlarında bulunan, bu yıllara ait not dağılımının ortalama ve standart sapması kullanılacaktır. Açıköğretim lisesi öğrencilerinin ortaöğretim başarı puanlarının hesaplanmasında, her il bir okul olarak kabul edilecek ve bu öğrencilerin ortaöğretim başarı puanları yukarıdaki kurallara göre hesaplanacaktır. Okul dışından bitirme sınavlarına giren adayların ortaöğretim başarı puanlarının hesaplanmasında, diploma aldıkları veya alacakları okulun kendi öğrencileri için yukarıdaki kurallara göre hesaplanan ortalama ve standart sapmalar kullanılacaktır.
29 Mayıs 1998 tarihinden sonra okul değiştiren adayların ortaöğretim başarı puanları, ayrıldıkları ve naklettikleri okullar ayrı olmak üzere bu okullarda aldıkları notların ortalamaları göz önünde tutularak hesaplanacaktır. Bu hesaplamada, adayların ayrıldıkları okulun ve naklettikleri okulun 1999 yılında hesaplanmış olan diploma/mezuniyet notu dağılım ölçüleri kullanılacak; adayların ayrıldıkları okuldan hesaplanan ortaöğretim başarı puanı 2, naklettikleri okuldan hesaplanan ortaöğretim başarı puanı 1 ile çarpılarak toplanacak ve toplamın 3’e bölünmesiyle adayın ortaöğretim başarı puanı belirlenmiş olacaktır. Bir okuldan 29 Mayıs 1998 tarihinden sonra ayrılan var ise ÖSYM bu okul için ortalama ve standart sapmayı, o okuldan ayrılanların o okuldaki yıl sonu başarı ortalamalarını da göz önünde tutarak hesaplayacak ve bu ölçüleri hem okuldan ayrılanların o okuldaki ortaöğretim başarı puanlarını hem de o okulda kalanların ortaöğretim başarı puanlarını hesaplamada kullanacaktır.
Ortaöğretim başarı puanı hesaplanırken, ortalamanın üstünde üç standart sapmadan daha büyük olan puanlar ortalamadan üç standart sapma farklı olarak, ortalamanın altında iki standart sapmadan daha küçük olan puanlar ortalamadan iki standart sapma farklı olarak kabul edilecektir.
ÖRNEK:
Bir okuldan mezun olabilecek durumda bulunan 22 öğrenciden mezun olanların diploma/mezuniyet notları ve mezun olamayanların, diploma/mezuniyet notuna benzer şekilde hesaplanan başarı ortalamaları şunlar olsun:
4,10 3,54 3,30 3,23 3,14 2,83
3,77 3,53 3,29 3,21 3,12 2,51
3,74 3,39 3,28 3,16 2,96
3,61 3,30 3,26 3,14 2,88
Yukarıda verilen diploma/mezuniyet notları ve diploma/mezuniyet notuna benzer şekilde hesaplanmış başarı ortalamalarının hepsine kısaca başarı ortalaması dersek bunları standart puana çevirebilmek için dağılımın ortalama ve standart sapmasını bulmak gerekir.
Görüldüğü gibi, bu okuldaki öğrencilerin, başarı ortalamaları dağılımının ortalaması 3,29'dur.
Bu dağılımın standart sapmasını hesaplamak için şu işlemler yapılacaktır:
Bu okuldaki bir öğrencinin ortaöğretim başarı puanını hesaplamak için, bu öğrencinin başarı ortalamasından dağılımın ortalaması çıkarılacak, elde edilen fark dağılımın standart sapmasına bölünecek, bölmeden elde edilen sonuç 10 ile çarpılacak ve bulunan sonuca 50 eklenecektir. Yukarıdaki dağılımda, başarı ortalaması 4,10 olan öğrencinin, ortaöğretim başarı puanı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır:
Bu öğrencinin ortaöğretim başarı puanı, standart puan olarak 73,383'tür.
Bir okuldaki son sınıf öğrenci sayısı, istatistiksel işlemlerin yapılabilmesi için yeterli değilse, ortaöğretim başarı puanları, gerektiğinde geçen yıllardaki başarı ortalamaları dağılımından elde edilen ölçüler kullanılarak, ÖSYM'nin belirleyeceği bir yolla hesaplanacaktır.
Bir okulda, yukarıda sözü edilen başarı ortalamaları (1993 yılı öncesi için son sınıftan bir önceki yıla ait yıl sonu başarı ortalamaları) dağılımlarının herhangi bir yıla ait olanında öğrenci sayısı beşten az veya standart sapma 5'li sistemde 0,05'ten, 10'lu sistemde 0,1'den küçük ise o dağılımdan standart puan hesabında yararlanılmayacak; ortaöğretim başarı puanı, diğer yıllarla ilgili başarı ortalamaları dağılımlarına göre veya ÖSYM’nin belirleyeceği bir yolla hesaplanacaktır. Eğer bütün yıllarla ilgili dağılımlarda öğrenci sayısı beşten az ise o okuldan başvuran adayların ortaöğretim başarı puanı ÖSYM Yürütme Kurulunun belirleyeceği bir yolla hesaplanacaktır. Başarı ortalamaları dağılımlarının hepsinde standart sapma 5'li sistemde 0,05'ten, 10'lu sistemde 0,1'den küçük olduğu için standart puan hesabında bunların hiçbirinden yararlanılamamışsa o okuldan başvuran adaylara ortaöğretim başarı puanı olarak 50 verilecek ve bu puanlar için ayrıca ağırlıklı ortaöğretim başarı puanı hesaplanmayacaktır.
Ortaöğrenimlerini yurtdışında sürdürmekte veya bitirmiş olan adayların ortaöğretim başarı puanı, okudukları okullar ve transkriptlerindeki notlar göz önünde tutularak ÖSYM Yürütme Kurulu tarafından saptanacaktır.
Mezun olduğu halde diploma/mezuniyet notunu, not sistemini, bitirme yılını ve okul kodunu Aday Bilgi Formunda kodlamayan veya geçersiz bir kod bildiren, diploma/mezuniyet notu ve not sistemi okul müdürlüklerince doğrulanmayan ve diploma/mezuniyet notu veya diploma/mezuniyet notuna benzer şekilde hesaplanan başarı ortalaması okul müdürlüklerince bildirilmeyen adaylara ortaöğretim başarı puanı olarak en düşük puan olan 30 verilecektir.
1983 veya daha sonraki sınav dönemlerinde ÖSYS'ye başvuran adaylara sürekli olarak kullanacakları, kalıcı bir ÖSYM numarası verilmektedir. Bu yıldan itibaren sınava başvuran adaylardan lise veya dengi okuldan mezun durumda olan veya aynı yılda mezun olanların ortaöğretim başarı puanları, bu puanların hesaplanmasında kullanılan yıl sonu başarı ortalaması dağılımları ile birlikte bilgiişlem kayıtlarında hazır olarak bulunmaktadır. Lise veya dengi bir okuldan 1983 yılında veya daha sonra mezun olanlar ÖSS'ye başvurduklarında bu adayların ortaöğretim başarı puanları diploma/mezuniyet notlarından hesaplanmaktadır. Bu hesaplamada, 1993-ÖSYS'den önceki yıllarda adayların mezun oldukları okulun mezuniyet yılındaki "son sınıftan bir önceki yıla ait yıl sonu başarı ortalamaları" dağılımının ortalama ve standart sapması kullanılmaktadır. O yıl ile ilgili yıl sonu başarı ortalamaları dağılımı bulunmadığı veya bu amaçla kullanılamadığı durumlarda o yıldan sonraki en eski dağılımdan yararlanılmaktadır. 1993 ve sonraki yıllarda ise kullanılacak ortalama ve standart sapmalar diploma/mezuniyet notlarından veya diploma/mezuniyet notlarına benzer şekilde hesaplanan not ortalamalarından elde edilmektedir.
1983 yılı öncesinde bir lise veya dengi okuldan mezun olanlar ÖSYS'ye başvurduklarında bu adayların diploma/mezuniyet notlarından ortaöğretim başarı puanlarının hesaplanmasında, mezun oldukları okul ile ilgili olarak bilgiişlem kayıtlarında bulunan en eski yılın "son sınıftan bir önceki yıla ait yıl sonu başarı ortalamaları" dağılımından yararlanılmaktadır.
1999-ÖSS'ye başvuran adaylardan (a) önceki yıllarda mezun olduğu halde ilk defa ÖSS'ye başvuranlar, (b) ÖSS'ye daha önce başvuranlardan diploma/mezuniyet notları, not sistemi, bitirme yılları veya alan/kol/bölüm bilgilerinde eksik veya sorun bulunanlar, (c) 29 Mayıs 1998 tarihinden sonra okul değiştiren adayların listeleri ve (d) mezun olabilecek durumda olup da 1999-ÖSS’ye başvurmayan adayların okul numaralarının, ad ve soyadlarının yazılacağı listeler 1999 Mart ayı içinde ÖSYM tarafından okul müdürlüklerine gönderilecektir. Diploma/mezuniyet notları, not sistemi, bitirme yılları veya alan/kol/bölüm bilgilerinde eksik veya sorun bulunmayan adaylar bu listelerde yer almayacaktır. Okul müdürlükleri, (1) listede bulunan adayların kendi okullarına ait öğrenciler olup olmadıklarını kontrol edecekler, (2) listede diploma/mezuniyet notu, not sistemi, bitirme yılı veya alan/kol/bölümü yer alan adayların bu bilgilerini kontrol edecekler, gerekli düzeltmeleri yaparak liste üzerinde gösterecekler, (3) 29 Mayıs 1998 tarihinden sonra okullarından ayrılan öğrencilerin karşısına birinci ve ikinci sınıflarına (dört yıllık okulların ilk üç yılına) ait yıl sonu başarı ortalamalarını yazacaklar ve (4) mezun olabilecek durumda olup da 1999-ÖSS'ye başvurmayan adayların okul numaralarını, ad ve soyadlarını listeye ekleyerek not sistemiyle birlikte yazacaklar, bu listeyi Nisan ayı sonunda bir hafta süre ile öğrencilerin görebilecekleri bir yere asacaklar, varsa öğrencilerin düzeltme isteklerini de göz önünde tutarak listelere son şeklini verecekler ve bu listeleri, 1999 Nisan ayı sonunda ÖSYM'ye geri göndereceklerdir.
ÖSYM, Mayıs ayının ikinci yarısı içinde, 1998-1999 öğretim yılında mezun olabilecek durumda bulunan adaylardan, (a) 1999-ÖSS’ye başvuranların, (b) 29 Mayıs 1998 tarihinden sonra okul değiştirenlerin ve (c) 1999-ÖSS'ye başvurmayanların listelerini okul müdürlüklerine gönderecektir. Okul müdürlükleri a ve c grubundaki adaylardan mezun olanların diploma/mezuniyet notlarını, mezun olamayan adayların ise diploma/mezuniyet notuna benzer şekilde hesaplanmış not ortalamalarını b grubunda bulunan adayların ise son sınıf notlarından hesaplanmış yıl sonu başarı ortalamalarını bu listeye açıklamasına uygun olarak yazacaklar ve not sistemini de belirteceklerdir. 5'li sistemden 10'lu sisteme ve 10'lu sistemden 5'li sisteme herhangi bir dönüştürme yapılmayacaktır. Her notun karşısında not sistemi bulunduğundan diploma/mezuniyet notu ve not sistemi birlikte ÖSYM'de bilgiişlem ortamına aktarılacaktır. Okuldaki adayların tümü 5'li sisteme göre not almışlarsa ortalama ve standart sapmalar 5'li not sistemine göre, 10'lu sisteme göre not almışlarsa ortalama ve standart sapmalar 10'lu not sistemine göre hesaplanacaktır. Okulda bir kısım öğrencilerin diploma/mezuniyet notları 5'li, bir kısım öğrencilerin diploma/mezuniyet notları 10'lu not sistemine göre hesaplanmışsa, 10'lu not sistemine göre yazılan diploma/mezuniyet notları ÖSYM'de 5'li not sistemine dönüştürülecek, dönüştürmede, Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 1993 yılında yayımladığı "Ders Geçme ve Kredi Kılavuzu"nun 45. sayfasındaki dönüştürme esası göz önünde tutulacaktır.
Okul müdürlükleri mezun olan adayların diploma/mezuniyet notları, mezun olamayanların diploma/mezuniyet notuna benzer şekilde hesaplanmış başarı ortalamalarını yazmış oldukları ve ÖSYM’ye gönderecekleri listelerin kopyalarını, Temmuz ayının ilk yarısı içinde bir hafta süre ile öğrencilerin görebilecekleri bir yere asacaklar, varsa öğrencilerin düzeltme isteklerini de göz önünde tutarak listelere son şeklini verecekler ve bu listeleri 16 Temmuz 1999 tarihinde ÖSYM'de olacak şekilde göndereceklerdir. 1999-ÖSS'de kullanılacak ortaöğretim başarı puanının hesaplanmasında, okulların onaylayarak ÖSYM'ye gönderecekleri listelerde yer alan diploma/mezuniyet notları veya diploma/mezuniyet notuna benzer şekilde hesaplanan not ortalamaları ile diğer bilgileri esas alınacaktır. Okul müdürlüklerince gönderilen listeler ÖSYM'ye ulaştıktan sonra bu listelerdeki bilgilerle ilgili değişiklik istekleri kabul edilmeyecektir.
Adayların, Temmuz ayının ilk yarısında okullarında asılacak listeleri titizlikle incelemeleri; kendileri ile ilgili bilgilerde eksiklik veya yanlışlık varsa düzeltilmesi için okul müdürlüğüne zamanında başvurmaları son derece önemlidir. Adayların bu listelerde yer alan diploma/mezuniyet notu, not sistemi, bitirme yılı ve alan/kol/bölüm bilgisi ile ilgili olarak sonradan yapacakları itirazlar kabul edilmeyecektir.
6.2. AĞIRLIKLI ORTAÖĞRETİM BAŞARI PUANLARI (AOBP) NASIL HESAPLANACAKTIR?
Yukarıda 6.1.’de anlatılan yöntemle hesaplanan ortaöğretim başarı puanı, ortaöğretim kurumlarının ilgili yıldaki Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) puan ortalamalarına göre ağırlıklandırılacaktır.Bu ağırlıklandırmada ÖSS puan ortalamalarından 80’in altında olan okulların ÖSS puan ortalamaları 80 olarak alınacak ve ağırlıklandırma sonunda, her aday için, ilgili ÖSS puan ortalamaları kullanılarak AOBP-SÖZ, AOBP-SAY ve AOBP-EA olmak üzere üç ağırlıklı ortaöğretim başarı puanı hesaplanacaktır. Yerleştirmede kullanılan Y-ÖSS puanları ile ek puanların hesaplanmasında ağırlıklı ortaöğretim başarı puanları kullanılacaktır. Ağırlıklı ortaöğretim başarı puanları aşağıdaki formüle göre hesaplanacak, bu formülün uygulanmasındaki düzenlemeler ÖSYM Yürütme Kurulu’nun vereceği kararlara göre yapılacaktır. ÖSS’ye başvuran veya bu sınava giren aday sayısının az veya en küçük OBP’nin yüksek olduğu okullarda, istatistiksel işlemler yapılamayacağından, bu okullarda ağırlıklandırma sırasında da ÖSYM Yürütme Kurulu’nun vereceği kararlar uygulanacaktır.
FORMÜL
Formülde kullanılan kısaltmalar:
AOBP : Sınav puanlarına katılacak ağırlıklı ortaöğretim başarı puanı
OBP : Halen uygulanmakta olan kurallara göre hesaplanmış ortaöğretim başarı puanı
A : Okulun ÖSS puan ortalaması
B : Okuldaki en büyük OBP
C : Okuldaki en küçük OBP
ÖRNEK: Bir genel liseden 1998-1999 öğretim yılında mezun olan bir adayın, bu kılavuzun 6.1. maddesinde örnekleriyle açıklanan yöntemle hesaplanmış olan Ortaöğretim Başarı Puanı (OBP) 56,862; bu lisede en büyük OBP 74,184; bu lisede en küçük OBP 32,646; bu lisenin 1999-ÖSS-SÖZ puan ortalaması ise 122,440 olsun. Bu adayın Sözel Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanı (AOBP-SÖZ) aşağıda gösterildiği şekilde hesaplanacaktır.
Bu adayın AOBP’sinin hesaplanabilmesi için, önce, formüldeki yerine konulmak üzere, yukarıdaki sayısal bilgiler kullanılarak, bir D değerinin hesaplanması gereklidir.
6.3. YERLEŞTİRMEDE KULLANILACAK OLAN Y-ÖSS PUANLARI HESAPLANIRKEN AĞIRLIKLI ORTAÖĞRETİM BAŞARI PUANLARI ÖSS PUANLARINA NASIL KATILACAK VE EK PUAN NASIL HESAPLANACAKTIR?
Her aday için hesaplanmış olan SÖZ, SAY ve EA ağırlıklı ortaöğretim başarı puanları, ortaöğretimdeki alanları ile ilgili yükseköğretim programlarına yerleştirme yapılırken 0,5, ortaöğretimdeki alanları dışında bir yükseköğretim programına yerleştirme yapılırken 0,2 ile çarpılarak adayların ilgili 1999-ÖSS (ÖSS-SÖZ, ÖSS- SAY, ÖSS-EA ve varsa ÖSS-DİL) puanlarına katılacak ve böylece adayların Y-ÖSS-SÖZ, Y-ÖSS-SAY, Y-ÖSS-EA ve varsa Y-ÖSS-DİL puanları hesaplanacaktır (Bk.Tablo-2.B). Bir mesleğe yönelik program uygulayan lise mezunları için, Y-ÖSS puanlarına katılmak üzere, alanlarındaki meslek yüksekokulu programlarına yerleşirlerken ayrıca ek puanlar da hesaplanacaktır. Ek puanlar, ilgili ağırlıklı ortaöğretim başarı puanının 0,15 katsayısı ile çarpımından elde edilecektir. ÖSS puan türlerine göre, ek puanların hesaplanmasında kullanılacak ağırlıklı ortaöğretim başarı puanları ve bu puanların çarpılacağı katsayılar Tablo-2.C’de gösterilmiştir.
Ortaöğretimdeki alan/kol/bölümler ile aynı alanda olduğu kabul edilen yükseköğretim programları Tablo-3’te yer almaktadır.
1998-ÖSYS’de bir yükseköğretim programına yerleştirilen adaylar (Açıköğretim programları hariç) için ağırlıklı ortaöğretim başarı puanına uygulanacak katsayılar, Y-ÖSS puanlarının hesaplanmasında ortaöğretimdeki alan/kol/bölümü ile ilgili bir yükseköğretim programına yerleşirken 0,25, diğer yükseköğretim programlarına yerleşirken 0,10 ve ek puanların hesaplanmasında ise 0,075 olacaktır.
Gösterilecek sonuç bulunamadı !!!